Η επιλογή του να είναι κάποιος vegan, είναι η επιλογή ενός τρόπου ζωής και μιας ηθικής στάσης που ορίζεται από την πλήρη αποφυγή ζωικών προϊόντων για τροφή, ένδυση ή οποιονδήποτε άλλο σκοπό. Ο πυρήνας αυτής της επιλογής, είναι η πεποίθηση ότι όλα τα όντα που έχουν αισθήσεις, έχουν δικαίωμα στην ελεύθερη διαβίωση χωρίς να θηρεύονται από ανθρώπους (π.χ. ψάρια, θηράματα, κλπ). Οι οπαδοί του vegan τρόπου ζωής απέχουν όχι μόνο από την κατανάλωση κρέατος, ψαριών, αλλά και γαλακτοκομικών προϊόντων, αυγών και μελιού. Εκτός από την διατροφή, οι ηθικοί vegan απορρίπτουν και άλλα προϊόντα όπως δέρμα, μαλλί, μετάξι και καλλυντικά που δοκιμάζονται σε ζώα, καθιστώντας τον vegan τρόπο ζωής μια ολοκληρωμένη φιλοσοφία που στοχεύει στον εκμηδενισμό του βασανισμού των ζώων στον πλανήτη.
Τα κίνητρα για να ακολουθήσει κάποιος τον vegan τρόπο ζωής ποικίλουν και συχνά αλληλεπικαλύπτονται. Για πολλούς, η ευημερία των ζώων είναι ο κύριος μοχλός, μιας ηθικής αντίστασης στις πρακτικές της βιομηχανίας παραγωγής τροφίμων, τις οποίες θεωρούν απάνθρωπες. Άλλοι έλκονται από τα επιχειρήματα που αφορούν στον σεβασμό απέναντι στο περιβάλλον αλλά και τον ίδιο τον άνθρωπο. Η κτηνοτροφία συμβάλλει σημαντικά στην αποψίλωση των δασών, στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, στη ρύπανση των υδάτων. Επιπλέον η εκτροφή αγροτικών ζώων είναι η αιτία για την «ανορθόδοξη» χρήση γης αφού στο 80% των καλλιεργούμενων εκτάσεων παράγονται ζωοτροφές και μόλις στο 20% καλλιεργούνται φυτά για απευθείας χρήση αυτών από τον άνθρωπο (π.χ. κηπευτικά, φρούτα, βαμβάκι, κλπ).
Η στροφή προς τις vegan δίαιτες θεωρείται παγκοσμίως από πολλούς ειδικούς ως ένα σημαντικό βήμα για τον μετριασμό της κλιματικής κρίσης και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Η υγεία επίσης είναι ένα ακόμα κοινό κίνητρο για τους vegan. Οι καλά σχεδιασμένες vegan δίαιτες, πλούσιες σε φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ξηρούς καρπούς και σπόρους, συνδέονται με χαμηλότερο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2, καρδιακών παθήσεων, υψηλής αρτηριακής πίεσης και ορισμένων μορφών καρκίνου. Την ίδια στιγμή οι δίαιτες αυτές παρέχουν όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την διατήρηση συνολικώς της υγείας σε υψηλά επίπεδα.
Τα τελευταία χρόνια, ο αυτός ο τρόπος ζωής έχει μετατραπεί από ένα περιθωριακό κίνημα σε μια κυρίαρχη τάση. Αυτή η αύξηση της αποδοχής των vegan τροφίμων, ενδυμάτων και καλλυντικών έχει οδηγήσει σε μια σημαντική ανάπτυξη της καινοτομίας στα φυτικά προϊόντα. Τα ράφια των σούπερ μάρκετ και τα μενού των εστιατορίων προσφέρουν πλέον μια πληθώρα φυτικών επιλογών υψηλής ποιότητας σε σχέση με κατανάλωση ζωικών προϊόντων, καθιστώντας την μετάβαση σε έναν vegan τρόπο ζωής εύκολη και προσιτή. Αυτή η ολοένα αυξανόμενη διαθεσιμότητα καθιστά σιγά σιγά ξεπερασμένη την αντίληψη ότι η vegan διατροφή σε βάθος χρόνου καθίσταται ζημιογόνος για την υγεία αλλά και ότι αυτή είναι δύσκολο να διατηρηθεί.
Παρόλα αυτά, ο vegan τρόπος ζωής απαιτεί την προσοχή στην πρόσληψη ορισμένων βιταμινών όπως η βιταμίνη Β12, η οποία βρίσκεται κυρίως σε ζωικά προϊόντα και απαιτεί συμπληρώματα (π.χ. μαγιά μπύρας) ή άλλα εμπλουτισμένα vegan τρόφιμα. Άλλα απαραίτητα συστατικά που θέλουν προσοχή είναι ο σίδηρος, το ασβέστιο, τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και το ιώδιο. Αυτά πρέπει να προσλαμβάνονται από μια καλά σχεδιασμένη και ποικίλη φυτική διατροφή. Τελικά, ο vegan τρόπος ζωής αποτελεί μια συνειδητή επιλογή να ζούμε σύμφωνα με τις αρχές του σεβασμού της ζωής όλων των έμβιων όντων, της αειφόρου περιβαλλοντικής ανάπτυξης και της προστασίας της υγείας των ανθρώπων. Είναι μια στάση ζωής που επανεξετάζει την σχέση του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον και τη θέση του μέσα στο οικοσύστημα, με απώτερο σκοπό την προσωπική ευημερία, την ευζωία των ζώων και την μείωση της καταστροφής του περιβάλλοντος από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Καθώς η ευαισθητοποίηση αυξάνεται, το vegan κίνημα σταδιακά σμιλεύει ένα μέλλον με ηθική και βιώσιμη ανθρώπινη παρουσία.
Η υπηρεσία «Vegan Approved Services», είτε πρόκειται για ξενοδοχείο, εστιατόριο είτε για μάρκα καλλυντικών, τηρεί ένα αυστηρό πρωτόκολλο το οποίο εστιάζει στην ελαχιστοποίηση όλων των μορφών εκμετάλλευσης, κακοποίησης, και βλάβης της υγείας των ζώων. Τα βασικά πρότυπα για την πιστοποίηση περιλαμβάνουν:
Χωρίς συστατικά ζώων: Τα προϊόντα της υπηρεσίας δεν περιέχουν κρέας, ψάρι, αυγά, γάλα, μέλι, έντομα ή οποιοδήποτε άλλο προϊόν ή υποπροϊόν ζωικής προέλευσης (π.χ. ζελατίνη, καζεΐνη, οστικό άνθρακα στην επεξεργασία ζάχαρης, πούπουλα, κλπ).
Δεν γίνονται δοκιμές σε ζώα:Το τελικό προϊόν αλλά και τα συστατικά του δεν έχουν δοκιμαστεί σε ζώα, από την ίδια την εταιρεία ή από υπεργολάβο της.
Πρόληψη Επιμόλυνσης: Οι πιστοποιημένες υπηρεσίες Vegan ακολουθούν αυστηρές διαδικασίες για την πρόληψη της επιμόλυνσης με μη vegan προϊόντα. Το πρότυπο Vegan approved services απαιτεί την διασφάλιση λήψης όλων των εύλογων και πρακτικών μέτρων για την αποφυγή τυχαίας συμπερίληψης ζωικών ουσιών.
Δεν επιτρέπονται ΓΤΟ σε ζώα: Απαγορεύεται η χρήση γενετικά τροποποιημένων με ζωικά γονίδια οργανισμών (ΓΤΟ).
Στην εστίαση συνιστώνται ξεχωριστοί χώροι προετοιμασίας και ξεχωριστός εξοπλισμός για την διασφάλιση της μη επιμόλυνσης των vegan παρασκευών. Για επιχειρήσεις που δεν ανήκουν στην βιομηχανία τροφίμων (π.χ. καλλυντικά, ρούχα, προϊόντα καθαρισμού), ισχύει η ίδια αρχή για τις πρώτες ύλες και επιπλέον απαγορεύονται οι πειραματικές δοκιμές σε ζώα τόσο για τις πρώτες ύλες όσο και για τα τελικά προϊόντα.
Και ενώ η vegan διατροφή, αποκλείει όλα τα ζωικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων των γαλακτοκομικών, των αυγών και του μελιού, η χορτοφαγική (vegetarian) διατροφή είναι ένα πρότυπο διατροφής στο οποίο αποκλείεται μόνο το κρέας, συμπεριλαμβανομένου του κρέατος των πουλερικών και των ψαριών. Ενώ η βασική αρχή είναι η μη κατανάλωση κρέατος, ο όρος «χορτοφαγία» περιλαμβάνει αρκετές παραλλαγές. Ο πιο συνηθισμένος τύπος είναι η ωο-γαλακτο-χορτοφαγία, στην οποία τα άτομα παράλληλα με φυτικές τροφές, καταναλώνουν αυγά και γαλακτοκομικά προϊόντα. Άλλες παραλλαγές περιλαμβάνουν την λακτο-χορτοφαγία (επιτρέπονται τα γαλακτοκομικά αλλά όχι τα αυγά), την ωο-χορτοφαγία (επιτρέπονται αυγά αλλά όχι γαλακτοκομικά) και μια ευέλικτη προσέγγιση που ονομάζεται «φλεξιτάριανισμός» όπου επιτρέπεται η βρώση κυρίως φυτικών προϊόντων αλλά περιστασιακά ενσωματώνουν και κρέας.
Τα κίνητρα για την υιοθέτηση ενός vegetarian τρόπου ζωής είναι ποικίλα. Η υγεία είναι ο κύριος λόγος για πολλούς, καθώς οι προσεκτικά σχεδιασμένες χορτοφαγικές δίαιτες είναι συχνά χαμηλές σε κορεσμένα λιπαρά οξέα και υψηλότερες σε φυτικές ίνες, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Το συγκεκριμένο διατροφικό πρότυπο συνδέεται με μειωμένο κίνδυνο χρόνιων παθήσεων όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις, η υπέρταση, ο διαβήτης τύπου 2 και ορισμένοι καρκίνοι. Η ευημερία των ζώων είναι ένα άλλο σημαντικό κίνητρο. Πολλοί χορτοφάγοι απέχουν από την κατανάλωση κρέατος αντιδρώντας στις πρακτικές της σύγχρονης βιομηχανίας τροφίμων αφού θεωρούν ότι τα ζώα είναι αισθανόμενα όντα που αξίζουν ηθικής μεταχείρισης. Για αυτά τα άτομα, η χορτοφαγία είναι μια συμπονετική επιλογή που διασφαλίζει την ελαχιστοποίηση της κακοποίησης των ζώων. Η περιβαλλοντική αειφορία (ή βιώσιμη ανάπτυξη) παίζει επίσης σημαντικό ρόλο. Η κτηνοτροφία αφήνει σημαντικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, συμβάλλοντας στην αποψίλωση των δασών, στη ρύπανση των υδάτων και στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Η υιοθέτηση μιας vegetarian διατροφής αναγνωρίζεται ευρέως ως μια προσωπική δράση η οποία στοχεύει στην μείωση του οικολογικού προβλήματος και στην προώθηση ενός πιο βιώσιμου συστήματος παραγωγής τροφίμων. Στη σύγχρονη εποχή, η τήρηση μιας vegetarian διατροφής έχει γίνει ολοένα και πιο προσβάσιμη. Η παγκόσμια βιομηχανία τροφίμων έχει ανταποκριθεί στην αυξανόμενη ζήτηση τέτοιων προϊόντων με τον πολλαπλασιασμό των φυτικών τροφίμων, όπως των υψηλής ποιότητας εναλλακτικών κρέατος που μιμούνται ικανοποιητικώς την γεύση και την υφή της σάρκας των ζώων.
Τα εστιατόρια παγκοσμίως προσφέρουν ολοένα περισσότερες και πιο εξειδικευμένες χορτοφαγικές επιλογές, καθιστώντας το φαγητό στα εστιατόρια αλλά και την προμήθεια τροφίμων για το σπίτι ευκολότερα από ποτέ. Αυτή η αυξημένη διαθεσιμότητα καθιστά ξεπερασμένη την αντίληψη ότι μια χορτοφαγική διατροφή περιορίζει την απόλαυση του φαγητού. Ωστόσο, μια vegetarian διατροφή, όπως κάθε διατροφικό πρότυπο, απαιτεί προσεκτικό σχεδιασμό για την διασφάλιση της διατροφικής επάρκειας. Βασικά θρεπτικά συστατικά τα οποία λαμβάνονται κυρίως από ζωικά τρόφιμα όπως ο σίδηρος, το ασβέστιο, η πρωτεΐνη, η βιταμίνη D, η βιταμίνη Β12 που συχνά απαιτούν συμπληρώματα (ή εμπλουτισμένα τρόφιμα για ορισμένους χορτοφάγους) αλλά και τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα πρέπει να υπολογίζονται προσεκτικά σε μια τέτοια δίαιτα η οποία να περιλαμβάνει όσπρια, ξηρούς καρπούς, σπόρους, φυλλώδη λαχανικά, εμπλουτισμένα δημητριακά και άλλες ολικής αλέσεως τροφές.
Σε τελική ανάλυση, ένας vegetarian τρόπος ζωής είναι μια συνειδητή επιλογή που αντανακλά τις αξίες ενός ατόμου, είτε αυτές αφορούν στην προσωπική υγεία, είτε σε ηθικές παραμέτρους (σεβασμός και αγάπη για όλα τα ζώα), είτε στην επιθυμία για αειφόρο περιβαλλοντική διαχείριση. Είναι ένας ευέλικτος και προσαρμόσιμος τρόπος σίτισης που προσφέρει πολλά οφέλη, καθιστώντας τον πέρα για πέρα μια υγιεινή και βιώσιμη επιλογή για τους ανθρώπους όλου του κόσμου.
Η υπηρεσία «Vegetarian Approved Services» ενώ εστιάζει και αυτή στην ευημερία των ζώων, λειτουργεί με λιγότερους περιορισμούς από τις αντίστοιχες vegan. Τα κρίσιμα σημεία ελέγχου σε αυτή την πιστοποίηση περιλαμβάνει:
Δεν επιτρέπονται το κρέας και τα υποπροϊόντα του: Τα προϊόντα ή η παρεχόμενη υπηρεσία δεν πρέπει να περιέχουν κρέας, πουλερικά, ψάρια ή οποιοδήποτε συστατικό που προκύπτει από την θανάτωση ενός ζώου (π.χ. ζελατίνη, ζωικά λίπη).
Επιτρεπόμενα Ζωικά Υποπροϊόντα: Σε αντίθεση με τα vegan πρότυπα, τα vegetarian πρότυπα επιτρέπουν την χρήση αυγών, γαλακτοκομικών και μελιού δηλαδή προϊόντων που δεν απαιτούν τον θάνατο του ζώου.
Επιμόλυνση &πειράματα σε ζώα: Όπως και με την πιστοποίηση vegan, πρέπει να τηρούνται μέτρα για την αποφυγή της επιμόλυνσης από προϊόντα κρέατος και από προϊόντα που βγήκαν στην παραγωγή μετά από δοκιμές σε πειραματόζωα.
Σύνοψη της Διάκρισης
Η βασική διαφορά των δύο προτύπων είναι η χρήση γαλακτοκομικών προϊόντων, αυγών και μελιού σε προϊόντα και υπηρεσίες που είναι εγκεκριμένες για Vegetarian. Η πιστοποίηση vegan απαιτεί τον πλήρη αποκλεισμό όλων των προϊόντων και υποπροϊόντων ζωικής προέλευσης, αντανακλώντας το αίτημα πολλών ανθρώπων παγκοσμίως για τον τερματισμό οποιασδήποτε μορφής εκμετάλλευσης των ζώων. Αυτές οι πιστοποιήσεις παρέχουν εκείνη την διαφάνεια που επιτρέπει στους καταναλωτές να κάνουν επιλογές που ευθυγραμμίζονται με την προσωπική τους ηθική και τις διατροφικές τους ανάγκες χωρίς να χρειάζεται να ελέγχουν οι ίδιοι λίστες συστατικών ή διαδικασίες παραγωγής.